25 listopada miała miejsce konferencja „Tradycje Kulinarne Polskiej Wsi”, zrealizowana przez Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi we współpracy z Polską Izbą Produktu Regionalnego i Lokalnego na zlecenie Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie, w ramach projektu „Tradycyjne praktyki kulinarne szansą dla współczesnych wiejskich gospodarstw domowych” finansowanego z Planu operacyjnego KSOW na lata 2020-2021. Konferencja została objęta Honorowym Patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryka Kowalczyka.
Konferencję otworzył dr Mikołaj Niedek – przedstawiciel Instytutu. Następnie głos zabrała Katarzyna Saks – Dyrektor NIKiDW, która powitała uczestników spotkania. Merytoryczną dyskusję rozpoczął Ireneusz Drozdowski – Dyrektor Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, który w swoim przemówieniu podkreślał znaczenie tradycji kulinarnej w ujęciu historycznym, jej rolę w zachowaniu tożsamości narodowej i wspólnotowej podczas zaborów, zarówno na poziomie regionalnym, jak i ogólnopolskim.
{gallery}2021/72/A{/gallery}
Kolejnym prelegentem była prof. Katarzyna Smyk – Pełnomocnik ds. programowych NIKiDW, która w swoim wystąpieniu spojrzała na dziedzictwo kulinarne od strony naukowej. Przypomniała, że polskie tradycje kulinarne odzwierciedlają bardzo bogatą, choć nie rzadko skomplikowaną, historię naszego państwa. – Polska jako tygiel narodów i tygiel smaków – podsumowała ten wątek prof. Smyk. Prelegentka mówiła także o znaczeniu kuchni chłopskiej, szlacheckiej, magnackiej, ale także odrębnej od nich, kuchni mieszczańskiej. Ten historyczny rys był wstępem do zasadniczego tematu prezentacji odnoszącego się do jak najbardziej współczesnych czasów, czyli jak polska tradycja kulinarna i niematerialne dziedzictwo kulturowe wsi widziane jest przez pryzmat Konwencji UNESCO z 2003 roku.
Wątki te rozwinęła i uszczegółowiła w swojej prezentacji Izabella Byszewska – Prezes Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego. Pani Prezes bardzo barwnie i na konkretnych przykładach, opowiedziała o znaczeniu, podobieństwach i różnicach, produktów tradycyjnych, regionalnych i lokalnych.
W dalszej części Konferencji głos zabrał Dariusz Goszczyński – Dyrektor w Polskiej Izbie Produktu Regionalnego i Lokalnego, który poruszył niezmiernie ważny i trudny temat znakowania produktów tradycyjnych zarówno w prawie polskim, jak i unijnym. Prelegent podkreślił korzyści biznesowe i prawne płynące dla producentów zarejestrowanych produktów.
{gallery}2021/72/B{/gallery}
W drugiej części spotkania przyszedł czas na spojrzenie na produkty kulinarne z praktycznej strony. W tej części konferencji głos należał do przedstawicielek Kół Gospodyń Wiejskich, laureatek zorganizowanego przez NIKiDW w 2020 r. konkursu „Polska Wieś Smakuje”, realizowanego w ramach projektu „Tradycyjne praktyki kulinarne szansą dla współczesnych wiejskich gospodarstw domowych”. Panie, osobiście, za pomocą filmów i prezentacji przedstawiły, nie tylko działalność swoich kół, ale także historię powstania oraz receptury nagrodzonych produktów. Po wykładach uczestnicy Konferencji mieli okazję do skosztowania nagrodzonych potraw, specjalnie w tym celu przywiezionych przez KGW.
{gallery}2021/72/C{/gallery}
Po degustacji przyszedł czas na podsumowanie konferencji. Ze strony Instytutu wystąpiła Elżbieta Osińska-Kassa – Kierownik Działu Programowego w NIKiDW, która podkreśliła niezwykle ważną rolę kobiet w zachowaniu i kultywowaniu tradycji kulinarnych na polskiej wsi. Natomiast dr Mikołaj Niedek skupił się na przyszłości i rozwoju KGW. Podkreślając kapitał jaki jest zawarty w tradycji kulinarnej, przekonywał do rozwijania działalności według nowoczesnych reguł, odważnego wchodzenia na rynek z produktami regionalnymi i wykorzystania wszystkich ścieżek i mechanizmów wsparcia i promocji, o których w swoich wystąpieniach najwięcej mówili Prezes Byszewska i Dyrektor Goszczyński. Kończąc swoje wystąpienie dr Niedek podkreślił, że rozwój Kołami (Gospodyń Wiejskich) się toczy.
W dyskusji podsumowującej konferencję, zabrała m.in. głos Pani Elżbieta Dziasek, Kierownik Działu Rozwoju Obszarów Wiejskich w Centrum Doradztwa Rolniczego w Krakowie, która uzupełniła informacje dotyczącą projektu „Tradycyjne praktyki kulinarne szansą dla współczesnych wiejskich gospodarstw domowych” o cykl programów audiowizualnych „Nowoczesne tradycje kulinarne”, których celem jest prezentacja tradycji kulinarnych polskiej wsi oraz naturalnych produktów rolnych i potraw opartych na tych produktach, które wpisują się we współczesne wzorce zrównoważonej produkcji i konsumpcji.
1. Regionalne zróżnicowanie produktów i potraw
2. Tradycyjne uprawy rolne
3. Tradycyjne rasy zwierząt hodowlanych
4. Tradycyjne potrawy i przetwory roślinne
5. Tradycyjne potrawy i przetwory pochodzenia zwierzęcego
6. Tradycyjne wypieki
7. Tradycyjne napoje
8. Tradycje roku obrzędowego – wiosna/lato
9. Tradycje roku obrzędowego – jesień/zima
10. Certyfikacja i oznakowanie produktów tradycyjnych i regionalnych.
Konferencję zakończył występ rodzinnej Kapeli Bursów. Muzykanci zaprezentowali żywiołowe wykonanie tradycyjnych melodii z okolic Opoczna i nie tylko. Energetycznie zagrane mazury i polki ujęły serca publiczności. Na twarzach pojawił się uśmiech, a Sala Odczytowa Instytutu rozbrzmiewała wspólnym śpiewaniem „ludowych standardów”.
Z uwagi na ograniczenia pandemiczne Konferencję zorganizowano w trybie hybrydowym. Wzięło w niej udział 100 uczestników (60 osób stacjonarnie, 40 osób online).
Treść opracowana na postawie tekstu: NIKIDW