Operacja „Współpraca sieciowa w rolnictwie społecznym” miała na celu wzmocnienie współpracy i podniesienie kompetencji podmiotów wspierających rozwój rolnictwa społecznego w Polsce. W ramach działań zorganizowano dwa seminaria sieciujące dla 43 uczestników oraz wyjazd studyjny do Irlandii dla 20 osób, prezentujący dobre praktyki Social Farming Ireland.
Uczestnicy zapoznali się z modelami współpracy między rolnikami a instytucjami społecznymi oraz zdobyli praktyczną wiedzę dotyczącą wdrażania gospodarstw opiekuńczych. Dodatkowo wydano broszurę tematyczną w nakładzie 1000 egzemplarzy, zawierającą instrukcje wdrożeniowe terapii z udziałem zwierząt. Operacja wpisywała się w priorytety doradcze Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz cele Planu Strategicznego WPR 2023–2027. Działania przyczyniły się do wzrostu świadomości, integracji środowisk oraz zainicjowania nowych partnerstw na rzecz rozwoju rolnictwa społecznego.
Operacja stanowiła realizację priorytetów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dla działalności doradczej w roku 2024 i 2025 w zakresie rozwijania sieci gospodarstw opiekuńczych (Priorytet 5 dla CDR) i podnoszenia kompetencji doradców Ośrodków Doradztwa Rolniczego w zakresie rozwoju rolnictwa społecznego, w tym sieci gospodarstw opiekuńczych (Priorytet 6 dla ODR), jak również instrumentów Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027, w tym wsparcia LEADER na gospodarstwa opiekuńcze (Priorytet 1 dla CDR).
Operacja jest kontynuacją działań Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie w zakresie budowania potencjału doradztwa rolniczego do wdrożenia gospodarstw opiekuńczych w Polsce.
Celem operacji było podniesienie poziomu wiedzy i zapewnienie działań sieciujących podmiotów wspierających wdrażanie idei rolnictwa społecznego na obszarach wiejskich w Polsce. Przedmiotem operacji było zorganizowanie seminariów sieciujących dla podmiotów wspierających rozwój idei rolnictwa społecznego w Polsce oraz wyjazdu studyjnego do Irlandii prezentującego dobre praktyki funkcjonowania gospodarstw społecznych w sieciach współpracy na przykładzie Social Farming Ireland oraz wyposażenie grupy docelowej w materiały tematyczne.
W ramach operacji zorganizowano następujące działania:
I. Dwa seminaria sieciujące dla podmiotów wspierających rozwój idei rolnictwa społecznego w Polsce:
1. Pierwsze seminarium nt. „Współpraca sieciowa w rolnictwie społecznym” zostało przeprowadzone w dniach 24–26.06.2024 r. w Krakowie dla grupy 23 osób – przedstawicieli podmiotów zajmujących się tematyką rozwoju rolnictwa społecznego w Polsce – specjalistów ODR, CDR i MRiRW.
Seminarium obejmowało zagadnienia z zakresu realizacji pomocy społecznej w powiązaniu
z gospodarstwem rolnym, hortiterapii jako usługi społecznej w gospodarstwie opiekuńczym, prowadzenia ogrodu społecznego jako miejsca aktywizacji i integracji mieszkańców, wsparcia LEADER na gospodarstwa opiekuńcze w PS WPR 2023-2027. Podczas seminarium odbyła się jednodniowa wizyta studyjna prezentująca formy pomocy społecznej w Polsce realizowane w powiązaniu z gospodarstwem rolnym na przykładzie Bonifraterskiej Fundacji Dobroczynnej Konary. W trakcie seminarium miała miejsce prezentacja dobrych przykładów rolnictwa społecznego na seminarium nt. współpracy sieciowej w rolnictwie społecznym.
2. Drugie seminarium sieciujące dla podmiotów wspierających rozwój idei rolnictwa społecznego w Polsce odbyło się w dniach 23-25.06.2025 r. dla grupy 20 osób – przedstawicieli podmiotów zajmujących się tematyką rozwoju rolnictwa społecznego w Polsce – specjalistów ODR, CDR, mieszkańców obszarów wiejskich, rolników, stowarzyszeń pozarządowych.
Seminarium obejmowało przykłady wielowymiarowej współpracy – jako dobre praktyki do prowadzenia gospodarstwa opiekuńczego i zagadnienia z zakresu realizacji pomocy społecznej w powiązaniu z gospodarstwem rolnym na przykładzie projektu pn. „Zielone gospodarstwa opiekuńcze” , w ramach którego powstały gospodarstwa opiekuńcze polegające na świadczeniu usług opiekuńczych i aktywizacyjnych mieszkańcom terenów wiejskich woj. lubuskiego. Projekt realizowany był przez ROPS w Zielonej Górze w partnerstwie z Lubuskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Kalsku, jako przykłady funkcjonowania tzw. gospodarstw opiekuńczych stanowiące przykłady inspiracji do wdrożenia w innych regionach Polski, które chcą świadczyć usługi opiekuńcze w powiązaniu z czynnym gospodarstwem rolnym. Dodatkowo przeprowadzone zostały wykłady tematyczne z zakresu:
· Współpraca międzysektorowa z instytucjami opieki społecznej - spotkanie w Regionalnym Ośrodku Polityki Społecznej w Zielonej Górze
· „Wsparcie LEADER dotyczące rolnictwa społecznego”
· Prace Ministerstwa Rolnictw i Rozwoju Wsi w zakresie gospodarstw opiekuńczych
II. Wyjazd studyjny zagraniczny
Kompleksowa organizacja 5-dniowego wyjazdu studyjnego do Irlandii dla grupy 20 osób w terminie 22–26.09.2024 r. na temat dobrych praktyk funkcjonowania gospodarstw społecznych w sieciach współpracy na przykładzie Social Farming Ireland. Wyjazd studyjny został zorganizowany dla przedstawicieli podmiotów zajmujących się tematyką rozwoju rolnictwa społecznego w Polsce– specjalistów ODR, CDR i MRiRW.
Celem wyjazdu było zapoznanie uczestników z dobrymi praktykami funkcjonowania gospodarstw społecznych w sieciach współpracy na przykładzie Social Farming Ireland.
W ramach realizacji wyjazdu przeprowadzone zostało spotkanie z przedstawicielem Leitrim Development Company koordynatorem krajowej sieci rolnictwa społecznego w Irlandii Social Farming Ireland. W trakcie wizyty omówiony został system prawno-instytucjonalny i założenia organizacyjne funkcjonowania gospodarstw społecznych w Irlandii. Wizyty w gospodarstwach rolnych prezentowały przykłady funkcjonowania gospodarstw społecznych w Social Farming Irleand świadczących usługi opiekuńcze, pedagogiczne, integracji i włączenia społecznego, wspomagające reedukację, terapię i rehabilitację.
Czytaj więcej: TUTAJ
III. Broszura
Broszura została opracowana w ramach operacji pn.: „Hodowla zwierząt gospodarskich w celu prowadzenia terapii z udziałem zwierząt instrukcje wdrożeniowe” w ramach Planu Operacyjnego KSOW na lata 2022–2023 w zakresie SIR.
Czytaj więcej: TUTAJ
Działania stanowiły realizację priorytetów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dla działalności doradczej w roku 2024 i 2025 w zakresie rozwijania sieci gospodarstw opiekuńczych (Priorytet 5 dla CDR) i podnoszenia kompetencji doradców Ośrodków Doradztwa Rolniczego w zakresie rozwoju rolnictwa społecznego, w tym sieci gospodarstw opiekuńczych (Priorytet 6 dla ODR), jak również instrumentów Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023–2027, w tym wsparcia LEADER na gospodarstwa opiekuńcze (Priorytet 1 dla CDR). Seminarium było kontynuacją dotychczasowych działań Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie w zakresie budowania potencjału doradztwa rolniczego do wdrożenia gospodarstw opiekuńczych w Polsce.
Efekty realizacji projektu – wskaźniki jakościowe i ilościowe
Realizacja operacji przyniosła szereg wymiernych i jakościowych rezultatów, odpowiadających na rosnące potrzeby rozwoju rolnictwa społecznego w Polsce oraz budowania potencjału doradztwa rolniczego w tym obszarze.
Rezultaty miękkie
- Zwiększenie poziomu wiedzy eksperckiej i praktycznej w zakresie rolnictwa społecznego wśród doradców ODR, CDR i przedstawicieli MRiRW.
- Rozszerzenie i wzmocnienie sieci kontaktów międzysektorowych (rolnicy, doradcy, instytucje społeczne, organizacje pozarządowe).
- Upowszechnienie dobrych praktyk i rozwiązań możliwych do adaptacji w warunkach lokalnych.
- Podniesienie motywacji i zaangażowania uczestników do działań na rzecz wdrażania gospodarstw opiekuńczych.
Zmiany i potrzeby zaspokojone dzięki projektowi
Projekt bezpośrednio odpowiedział na potrzebę:
- stworzenia forum wymiany doświadczeń i inspiracji dla środowisk zaangażowanych w rozwój gospodarstw opiekuńczych,
- dostarczenia narzędzi wdrożeniowych i wiedzy praktycznej (m.in. broszura, wizyty studyjne),
- zacieśnienia współpracy między sektorem rolniczym a społecznym.
W wyniku operacji zwiększyła się gotowość środowisk doradczych do wspierania nowych inicjatyw w zakresie świadczenia usług społecznych w gospodarstwach rolnych.
Korzyści dla uczestników i społeczności lokalnych
Z przeprowadzonej ewaluacji seminarium i wyjazdu studyjnego wynika, że:
- zdobyta wiedza będzie miała zastosowanie w ich pracy zawodowej;
- jest chęć wykorzystania poznanych rozwiązań w działaniach doradczych lub społecznych;
- wizyty w gospodarstwach podczas wyjazdów studyjnych były „inspirujące” i „pokazujące realne możliwości rozwoju”.
Wartość dodana i efekty niezamierzone
W toku realizacji operacji zaobserwowano również pozytywne efekty, które nie były pierwotnie planowane, m.in.:
- inicjatywy oddolne uczestników zmierzające do stworzenia lokalnych sieci wsparcia dla gospodarstw opiekuńczych;
- wzmocnienie integracji środowiska doradców ODR i CDR wokół tematu rolnictwa społecznego, co stworzyło podstawę do dalszej współpracy przy kolejnych projektach;
- zainteresowanie uczestników, - chęć włączenia się w przyszłe działania dotyczące powstawania opiekuńczych w gospodarstwach rolnych.
Realizacja operacji miała realny wpływ na rozwój środowiska wspierającego rolnictwo społeczne w Polsce, podnosząc poziom wiedzy, aktywizując lokalne środowiska i stwarzając podłoże do trwałej, międzysektorowej współpracy w tym obszarze. Operacja przyniosła również wartość dodaną w postaci inicjatyw oddolnych i nowych partnerstw, które mogą zaowocować wdrażaniem gospodarstw opiekuńczych w kolejnych regionach kraju.
Projekt „Współpraca sieciowa w rolnictwie społecznym” pokazał, że dobrze zaplanowane działania edukacyjne i sieciujące mogą realnie przyczynić się do budowy modelu rolnictwa społecznego w Polsce. Dzięki uniwersalnemu i elastycznemu charakterowi może on być z powodzeniem powtarzany i upowszechniany jako wzór skutecznej współpracy między sektorem rolniczym a społecznym.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”