Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie przygotował i zrealizował 80 szkoleń w ramach 5 cykli tematycznych, we wszystkich 16 województwach zgodnie z przedłożonym Zlecającemu terminarzem i harmonogramami przygotowanymi dla każdego modułu oddzielnie.

Tematyka poszczególnych modułów była następująca:

1. Przygotowanie strategii i przeprowadzanie analizy SWOT (metoda analizy polegająca na wskazaniu przez uczestników mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń),
2. Określanie celów LSR i wskaźników realizacji strategii,
3. Metodologia wsparcia przygotowywania projektów (od pomysłu do realizacji),
4. Ewaluacja LGD i LSR,
5. Przygotowanie strategii komunikacyjnej LGD i metody angażowania społeczności lokalnych w przygotowanie i realizację LSR.

Cel zadania został określony przez Zleceniodawcę jako wsparcie LGD w przygotowaniu nowych, lepszych jakościowo LSR, opartych na podstawowych elementach oddolnego podejścia LEADER, oraz rozwijanie ich zdolności komunikacyjnych i wiedzy nt. metod i technik aktywizacji.

Opis realizacji szkoleń
Głównym celem cyklu szkoleniowego było przygotowanie lokalnych grup działania do opracowania lokalnych strategii rozwoju zgodnych z założeniami PROW 2014-2020.
Zrealizowane cele szczegółowe cyklu to:

1. Wzrost kompetencji przedstawicieli LGD w zakresie zarządzania procesem budowy lokalnej strategii rozwoju.
2. Przekazanie wiedzy niezbędnej do pokierowania procesem budowy lokalnej strategii rozwoju przez lokalną grupę działania.
3. Doskonalenie umiejętności w wybranych zakresach składających się na proces budowy lokalnej strategii rozwoju tj. diagnoza obszaru; identyfikacja problemów ich przyczyn i następstw; konstruowanie celów i przedsięwzięć; ewaluacja LGD i LSR; strategia komunikacji i metody włączanie lokalnych społeczności w proces budowy i realizacji LSR, a także metodologia wsparcia wnioskodawców w procesie przygotowania projektów.

Podstawowym założeniem realizacyjnym cyklu szkoleniowego było; wywołanie zbiorowej aktywności grupy wyłonionej przez władze LGD do opracowania skutecznej LSR zgodnie z zasadami podejścia LEADER i wymogami PROW 2014-2020.
Kierując się przedstawionymi powyżej celami i podstawowym założeniem realizacji cyklu szkoleń organizator przestrzegał następujących zasad:

1. Wszystkie Lokalne Grupy Działania zostały poinformowane o realizowanym cyklu szkoleń. Wraz z informacją o założeniach cyklu szkoleń i zaproszeniem do zgłaszania uczestnictwa została przesłana informacja przedstawiająca metodykę budowy LSR wraz ze wskazaniem tych głównych elementów tego procesu, które były przedmiotem poszczególnych szkoleń. [Postępowanie zgodne z tą zasadą uświadomiło władzom i pracownikom LGD jaki jest cel cyklu szkoleniowego, w jaki sposób będą realizowane poszczególne tematy szkoleniowe i jaką rolę można wyznaczyć poszczególnym przedstawicielom delegowanym przez LGD w procesie budowy LSR].
2. Władze i pracownicy LGD zostali włączeni w działania przygotowujące udział swoich przedstawicieli w poszczególnych szkoleniach, min. poprzez zgromadzenie odpowiednich informacji, które były pomocne w aktywnym uczestnictwie ich przedstawicieli w zajęciach warsztatowych. [Zastosowanie się części LGD do tej zasady spowodowało wzrost aktywności członków władz i pracowników LGD, zgodniez proponowaną metodyką budowy LSR i wymogami PROW 2014-2020].P
3. rzestrzegano zasady polegającej na przydatności wiedzy i umiejętności nabytychw trakcie szkoleń dla podniesienia kompetencji uczestników w zakresie usprawnienia i doskonalenia procesu budowy i realizacji lokalnej strategii rozwoju. [Metodyka zastosowana w realizacji szkoleń była oparta na analizie doświadczeń LGDw realizacji LSR w okresie programowania 2007-2013, wnioski z tej analizy były wykorzystane do „zaakcentowania” w wykładach i uwzględnienia w zajęciach warsztatowych tych kwestii, które sprawiały LGD problemy we wdrażaniu strategii, zwłaszcza realizacji celów i osiągania wskaźników – informacje do analizy zostały pozyskane z LGD, które delegowały swoich przedstawicieli do udziału w szkoleniach].
4. Różnorodność zastosowanych metod szkoleniowych zwłaszcza metod prowadzenia zajęć warsztatowych, w trakcie całego cyklu szkoleniowego, a także wprowadzenia dodatkowo, różnych wobec metody case study metod prowadzenia zajęć warsztatowych, przede wszystkim w trakcie szkolenia dwudniowego, spowodowało uatrakcyjnienie procesu dydaktycznego. Dodatkowe metody jakie zostały zastosowane to: 1. Wykład zaktywizowany (aktywizacja wykładu poprzez mapę mentalną); 2. Mind Mapping (mapa myśli); 3. Metaplan; 4. Praca indywidualna z ankietami: 5. Dyskusja sokratejska; 6. Inscenizacja 7. Grupy zadaniowe (celowe). W trakcie szkoleń, przede wszystkim przed zajęciami warsztatowymi, stosowana była metoda rozciągaczy umysłów, co pobudzało kreatywności (elastyczność, wyobraźnia, zdolność koncentracji itp.) uczestników szkoleń.
5. Eliminacja zagrożeń w osiągnięciu celów cyklu szkoleniowego polegała na przygotowaniu przez organizatorów przykładowych informacji, które były niezbędne do realizacji zajęć warsztatowych, a także na bieżącym analizowaniu wyników ewaluacji (ankiety ewaluacyjne) już zrealizowanych szkoleń i analizy wyników testów sprawdzających wiedzę uczestników. Wyniki analiz były przedstawiane trenerom w celu wprowadzenia niezbędnych korekt tak do treści wykładów jak i do metod zajęć warsztatowych.

Ważnym elementem cyklu były syntetyczne materiały wprowadzające, stanowiące teoretyczne podstawy metodyki planowania strategicznego rozwoju obszaru (budowanie LSR) objętego działaniem partnerstwa (LGD). Materiały „opisywały” sposób postępowania krok po kroku w procesie budowy strategii. w materiałach zostały wskazane etapy (kroki), które są w sposób szczególny potraktowane w projekcie poprzez organizowanie szkoleń. W tych etapach (krokach) zostały pomieszczone wskazówki (lub konkretne narzędzia) jakie informacje (dane) powinny zgromadzić LGD delegujące swoich przedstawicieli do udziału w szkoleniach aby ich praca w trakcie zajęć warsztatowych była przydatna dla partnerstwa, które reprezentują. Syntetyczne materiały zostały rozesłane do wszystkich LGD w kraju, w celu przygotowania odpowiednich danych, informacji, czy konkretnych opracowań.
Dla każdego cyklu zostały przygotowane materiały, zgodnie z zakresem tematycznym danego modułu. Materiały były przekazywane uczestnikom przed rozpoczęciem szkolenia.
Ze względu na fakt, że nie wszystkie LGD mogły zostać objęte pełnym cyklem szkoleniowym, a także fakt, że część LGD nie delegowała swoich przedstawicieli na żadne szkolenie w ramach cyklu została zastosowana metoda internetowej społeczności edukacyjnej (ISE) polegająca na stworzeniu możliwości włączenia w proces szkoleniowy przedstawicieli wszystkich zainteresowanych LGD.
Jako narzędzie integrujące ISE został użyty Internet i platforma szkoleniowa, do której dostęp (po zalogowaniu) otrzymały wszystkie LGD, które wyraziły zainteresowanie uczestnictwem w procesie edukacji.
ISE to wszyscy uczestnicy szkoleń, wykładowcy, trenerzy, a także przedstawiciele LGD,z których nie delegowano przedstawicieli do udziału w szkoleniach. Celem ISE było stworzenie, wszystkim zainteresowanym LGD, możliwości skorzystania z opracowanych materiałów, prezentacji do prowadzenia wykładów, a także przygotowanych narzędzi do zajęć warsztatowych. Była też możliwość wymiany poglądów, zadawania pytań i dzielenia się spostrzeżeniami w sprawach będących przedmiotem cyklu szkoleniowego.
Na początku zrealizowano (w celu doinformowania LGD o celach, zasadach i sposobach realizacji projektu) i na końcu planuje się zrealizowanie (w celu podsumowania projektu, zebrania opinii i wymiany poglądów z uczestnikami szkoleń, a także innymi reprezentantami LGD, którzy w szkoleniach nie uczestniczyli)  seminarium z wykładowcami i trenerami transmitowane za pośrednictwem internetu do wszystkich zainteresowanych LGD.

ZREALIZOWANE USTALENIA DOTYCZĄCE WSZYSTKICH MODUŁÓW SZKOLENIOWYCH

Każde szkolenie zawierało następujące elementy:
1.    Otwarcie szkolenia, przedstawienie się trenera, informacja o realizacji szkolenia
w ramach projektu polegającego na organizacji i obsłudze cyklu szkoleń z zakresu tworzenia lokalnych strategii rozwoju (LSR), przygotowania strategii komunikacyjnej lokalnej grupy działania (LGD) i angażowania społeczności lokalnych w przygotowanie i realizację LSR, przedstawienie się uczestników szkolenia, przedstawienie przez trenera tematu, celu i programu szkolenia.
2.    Wygłoszenie wykładu wprowadzającego do tematyki szkolenia obejmującego m.in. założenia metodyki budowy lokalnej strategii rozwoju krok po kroku, ze wskazaniem kroku (etapu), do którego odnosi się to konkretne szkolenie, przekazanie podstaw wiedzy teoretycznej z zakresu tematu szkolenia.
3.    Wykład teoretyczny lub logiczny ciąg wykładów obejmujący wiedzę z zakresu objętego tematem szkolenia, a zarazem stanowiący wprowadzenie do zajęć warsztatowych prowadzony w oparciu o przygotowane prezentacje w formacie ppt.
4.    Zajęcia warsztatowe prowadzone metodą analizy przypadku (case study) w oparciu
o dokumenty, czyli uczestnicy zajęć warsztatowych rozwiązywali postawiony przed nimi problem poprzez prowadzenie analizy przypadku lub logicznego ciągu przypadków zbudowanych w oparciu o dane (materiały) przygotowane w ich macierzystych LGD. Następnie były prezentowane wynik pracy warsztatowej co najmniej 3 studia przypadku i prowadzona krytyczna ocena przedstawionych studiów przypadku oraz podsumowanie trenera.
5.    Test sprawdzający uzyskaną wiedzę składał się z 15 (w przypadku jednodniowego szkolenia z 9) pytań jednokrotnego wyboru (spośród trzech zaproponowanych
w kafeterii odpowiedzi tylko jedna była poprawna). Dla zaliczenia testu należało wskazać poprawną odpowiedź na 8 (w przypadku jednodniowego szkolenia na 5) pytań. Uczestnicy, którzy zaliczyli test otrzymali zaświadczenie o ukończeniu szkolenia (wszyscy uczestnicy szkoleń zaliczyli test).
6.    Podsumowanie szkolenia przez trenera polegało na wskazaniu najistotniejszych kwestii, które były przedmiotem wykładów, omówieniu wyników zajęć warsztatowych oraz rekomendacjach wynikających z przebiegu szkolenia dla LGD przygotowujących lokalne strategie rozwoju.
Metody (techniki) szkoleniowe zastosowane w metodologii cyklu szkoleniowego:

1. Wykład w formie prezentacji multimedialnej,
2. Case study (analiza przypadku, studium przypadku),
3. Wykład zaktywizowany poprzez mapę mentalną,
4. Mind Mapping (dosłownie mapowanie myśli –  mapa myśli),
5. Metaplan,  
6. Praca indywidualna z kwestionariuszem ankiety,
7. Dyskusja sokratejska,
8. Inscenizacja,
9. Grupy zadaniowe (celowe),
10. Rozciągacze umysłu – metoda „wspierająca” proces edukacji,
11. UWAGI PO PRZEPROWADZONYCH CYKLACH TEMATYCZNYCH:

Budowa strategii nie oznacza jej pisania czy nawet opracowania. Budowa to proces twórczy, w realizację którego angażuje się wielu ludzi ale każdy dokłada „swoją” cegiełkę pod „nadzorem” „majstra”. Wówczas nasza budowa doprowadzi do powstania „dzieła” trwałego i zbliżonego do doskonałości. Zapewne nie istnieją doskonałe strategie ale „dobre” na pewno, bo to takie, które da się zrealizować.
Budowa to proces kolejno po sobie następujących etapów. Na początku potrzebna jest grupa ludzi, którzy wiedzą czego chcą, tego chcą i wiedzą jak to osiągnąć oraz posiadają w tym zakresie kompetencje.
Prowadzone szkolenia dla przedstawicieli Lokalnych Grup Działania w ramach modułu I – Przygotowanie strategii i przeprowadzanie analizy SWOT (metoda analizy polegająca na wskazaniu przez uczestników mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń) miały na celu wsparcie LGD w przygotowaniu nowych, lepszych jakościowo LSR, opartych na podstawowych elementach oddolnego podejścia LEADER, oraz rozwijanie ich zdolności komunikacyjnych i wiedzy nt. metod i technik aktywizacji.
Prowadzone szkolenia dla przedstawicieli Lokalnych Grup Działania w ramach modułu II – Określanie celów LSR i wskaźników realizacji strategii, miały na celu wsparcie LGD w przygotowaniu nowych, lepszych jakościowo LSR, opartych na podstawowych elementach oddolnego podejścia LEADER. Na etapie określania celów i wskaźników „oddolność” odgrywa istotną rolę pod warunkiem, że jest właściwie rozumiana nie tylko przez samo partnerstwo ale również instytucję wdrażającą i płatniczą, a także od stopnia w jakim instytucja zarządzająca może wpływać na całą strukturę wdrażania.
Uczestnicy szkoleń w trakcie zajęć warsztatowych kilkakrotnie zwracali uwagę na fakt, że inne jest rozumienie idei oddolności wśród elity obszaru, a inne wśród pracowników instytucji wdrażających. Różnica głównie dotyczy tego „ile oddolności” można „pomieścić” w systemie prawno-biurokratycznym regulującym wdrażanie podejścia LEADER.
Przebieg szkoleń w ramach modułu III – Metodologia wsparcia przygotowywania projektów (od pomysłu do realizacji), zwłaszcza zajęcia warsztatowe techniką inscenizacji prowadzi do wniosku, że w praktyce należy więcej uwagi poświęcić na wsparcie doradcze dla wnioskodawców, a nie tylko ograniczać się do pomocy w wypełnianiu wniosków
o przyznanie pomocy.
Dotychczasowe obserwacje poczynań LGD w zakresie ewaluacji wskazują na brak lub niepełne zrozumienie istoty badań ewaluacyjnych i rozróżnienia czym jest monitoring, a czym ewaluacja. Dlatego między innymi wśród rezultatów szkoleń w ramach modułu IV – Ewaluacja LGDi LSR założono, że po szkoleniu uczestnicy będą nie tylko rozumieć takie pojęcia jak: logika interwencji, monitoring, ewaluacja, realizacja celów, osiąganie wskaźników ale mieć świadomość znaczenia ewaluacji LGD i LSR dla jakości procesu zarządzania strategicznego rozwojem obszaru.
Realizacja szkoleń w ramach modułu V – Przygotowanie strategii komunikacyjnej LGD
i metody angażowania społeczności lokalnych w przygotowanie i realizację LSR spowodowała zmianę, przynajmniej u części uczestników w zakresie rozumienia strategii komunikacyjnej LGD wobec samego procesu komunikowania.
Uwagi i opinie dotyczące poszczególnych modułów tematycznych zostały opisane w relacjach przekazanych Zleceniodawcy.
W przeprowadzonych 80 szkoleniach w całym kraju udział wzięło 1438 osób.
W poszczególnych modułach szkoleniowych uczestniczyło:
Moduł I:   284 uczestników z 226 LGD
Moduł II:  285 uczestników z 227 LGD
Moduł III: 287 uczestników z 220 LGD
Moduł IV: 288 uczestników z 227 LGD
Moduł V:  294 uczestników z 225 LGD
Po zakończeniu każdego szkolenia uczestnicy wypełniali ankiety oceniające przygotowane przez Zleceniodawcę projektu (FAPA). Uzyskano łącznie 1435 wypełnionych ankiet.
Podstawowe pytania ankiety dotyczyły trzech jego elementów:
a)    strony merytorycznej szkolenia,
b)    kwalifikacji osoby prowadzącej
c)    materiałów szkoleniowych.
Wszystkie te pytania miały postać skali pięciopunktowej, gdzie "1" - oznaczało bardzo złą ocenę, "2" - niezadawalającą, "3" - poprawną, "4" - dobrą, a "5" - bardzo dobrą ocenę.
Ponadto, oceniający mogli też wyrazić w pytaniach otwartych swoje uwagi na temat szkoleń.
Strona merytoryczna wszystkich modułów szkoleniowych szkolenia została oceniona przez uczestników szkoleń na 4,72, kwalifikacje osób prowadzących szkolenia na 4,84, przygotowane i przekazane materiały szkoleniowe na 4,80.
Ogólna średnia ocena cyklu szkoleń według kryteriów w/w wyniosła 4,77.

Informację przygotował
Klaudiusz Markiewski

{youtube}WviPGE2yhts{/youtube}