Budowa sieciowych produktów turystyki wiejskiej – wykorzystanie potencjału obszarów wiejskich w podejściu LEADER było głównym tematem seminarium wojewódzkiego 29 września br. w Końskowoli (woj. lubelskie) zorganizowanego wspólnie przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie oraz Lubelski Ośrodku Doradztwa Rolniczego. Budowa zintegrowanych sieciowych produktów turystyki wiejskiej – pakietów (programów) turystycznych, skupiających współpracujące ze sobą podmioty tworzące spójną ofertę, jest jedną z form aktywizacji społecznej i gospodarczej mieszkańców obszarów wiejskich.
Do udziału w seminarium zgłosili się rolnicy, właściciele gospodarstw agroturystycznych, obiektów turystyki wiejskiej, przedstawiciele samorządu lokalnego, podmiotów świadczących usługi okołoturystyczne, organizacji pozarządowych zajmujących się turystyką na wsi, lokalnych grup działania oraz doradcy LODR zainteresowani budowaniem sieciowych produktów turystyki wiejskiej.
Możliwości wsparcia w ramach PROW 2014-2020 inicjatyw związanych z rozwojem turystyki zaprezentował przedstawiciel Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego Pan Zbigniew Januszek. Wprowadzeniem do tematu merytorycznego było wystąpienie Pana Andrzeja Wasilewskiego z Departamentu Promocji i Turystyki UMWL dotyczące stanu i perspektyw rozwoju turystyki wiejskiej, w tym agroturystyki na Lubelszczyźnie. Zasadniczy temat seminarium prowadzony był przez specjalistów CDR O/Kraków, dr Leszka Leśniaka oraz mgr inż. Klaudiusza Markiewskiego, którzy omówili uwarunkowania budowy zintegrowanych produktów turystyki wiejskiej (programów turystycznych) w oparciu o lokalny potencjał oraz przedstawili przykłady funkcjonujących programów turystycznych (pakietów) sprzedawanych przez profesjonalnych touroperatorów. W trakcie seminarium przeprowadzono również panel dyskusyjny z udziałem przedstawiciela WODR, przedstawiciela LGD i właściciela gospodarstwa agroturystycznego, moderowany przez przedstawiciela CDR O/Kraków, na temat lokalnych uwarunkowań budowy zintegrowanych produktów turystyki wiejskiej (programów turystycznych), w tym:
- aktualnej kondycji turystyki wiejskiej (na obszarach wiejskich) w lokalnym wymiarze,
- identyfikacji lokalnego potencjału w tym podmiotów i atrakcji możliwych do włączenia w zintegrowany produkt (program turystyczny) turystyki wiejskiej,
- szans na podjęcie współpracy w celu budowy zintegrowanych produktów turystyki (programów) turystycznych na wsi,
- szans wprowadzenia zintegrowanych produktów turystyki wiejskiej na profesjonalny rynek usług turystycznych – zarządzanie, marketing, kanały dystrybucji, trwałość produktu itp.
- {gallery}2015/54{/gallery}
Relacja z panelu w ramach seminarium
Wiedziałem czego chcę – żona jak to zrobić!
Dariusz Gasiński reprezentujący gospodarstwo agroturystyczne a zarazem zagrodę edukacyjną „Koniczynka” 18 lat temu odziedziczył gospodarstwo rolne po babci. W trakcie panelu na temat: „Lokalne uwarunkowania budowy zintegrowanych produktów turystyki wiejskiej” przedstawiając się powiedział: Ja wiedziałem czego chcę a żona jak to zrobić – i to okazało się skuteczną drogą do przeprowadzenia modernizacji budynku mieszkalnego i dostosowania do wymogów agroturystycznych. Aktualnie gospodarstwo dysponuje 5. pokojami dla gości, 10. końmi – którymi zajmuje się córka (po studiach) jako instruktor jazdy konnej. Ogólnie rzecz biorąc nie było łatwo, ale doradcy pomogli, a gdy ruch turystyczny się załamał to wsparcie „przyszło” ze strony Lokalnej Grupy Działania.
Małgorzata Seroka Główna Specjalistka ds. agroturystyki w Lubelskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego (LODR) podkreśliła, że rośnie liczba usługodawców, LODR utworzył bazę gospodarstw agroturystycznych, w której na koniec 2014 roku zarejestrowanych było około 500 obiektów. Zauważa, że następuje wzrost jakości usług turystycznych, co wynika między innymi z faktu systematycznego podnoszenia kwalifikacji przez usługodawców.
Agata Domżał Kierowniczka Biura Lokalnej Grupy Działania (LGD) „Owocowy Szlak” zauważyła, że LGD w ramach dodatkowych środków na realizacje LSR opracowała nowy cel dotyczący rozwoju produktów turystycznych, w tym tworzenia gospodarstw tematycznych, na wzór wiosek tematycznych , wspierając właścicieli w zakresie doradztwa, wydawnictw promocyjnych, przewodników tematycznych itp.
Uczestniczący w panelu przedstawiciele usługodawców, doradców i LGD zgodni byli co do konieczności współdziałania wszystkich zainteresowanych środowisk rozwojem turystyki na wsi poprzez budowę zintegrowanych produktów turystyki wiejskiej. Należy w tym miejscu wyjaśnić, że są to gotowe do sprzedaży oferty (programy turystyczne) na terenach wiejskich, przedstawione w pakietach turystycznych dostosowanych do poszczególnych grup odbiorców, opierające się o rozproszoną strukturę podmiotów, atrakcji, miejsc, punktów obsługi, obiektów, funkcjonujące jako jedna spójna koncepcja zaspokajająca potrzeby turysty i zapewniająca gwarancję jakości i unikalności usługi.
Uczestnicy panelu są przykładem na to, że współpraca przynosi dobre efekty. Pan Dariusz twierdzi: Ludzie zaczęli ze sobą współpracować kiedy zrozumieli, że w „pojedynkę” dłużej niż na dwa dni turysty nie „zatrzymają”. Potrzeba coś więcej niż tylko „miejsce do spania” i odpoczynku. Porozumieliśmy się i powstał projekt „Miejsca z duszą, ludzie z pasją” – czyli turystyczne pakiety pobytowe, wielodniowe. Każdy pakiet ma konkretnego adresata i rodzaj tematu (programu turystycznego) np.: dziedzictwo kulturowe, ginące zawody, regionalna kuchnia, wiejska zagroda czy przyroda i klimat.
Pani Agata podkreśla, że dopiero gdy wspólnie z przedstawicielami firmy realizującej filmy o walorach obszaru przemierzała wioski dostrzegła piękno i urok tego co przecież wcześniej dobrze znała.
Gdy moderujący debatę Pan Klaudiusz Markiewski Kierownik Działu Rozwoju Obszarów Wiejskich w Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Krakowie podejmuje temat współpracy podkreślając, że warunkiem sukcesu w konkurowaniu produktów turystyki wiejskiej na komercyjnych rynkach usług turystycznych jest współpraca różnych podmiotów świadczących usługi turystyczne, prowadząca do zbudowania zintegrowanego produktu rozpoczyna się kolejna faza debaty.
Paneliści zauważają, że istnieją bariery dla rozwoju takiej współpracy wynikające z braku wiedzy, niskiego stopnia zaufania społecznego, tradycyjna niechęć do współpracy zwłaszcza w zakresie gospodarczym, a także brak zasobów finansowych, niskie dochody w gospodarstwach, co uniemożliwia rozbudowę obiektów itd. Zauważają również, że są przykłady współpracy, LGD „Owocowy Szlak” we współpracy z dwoma innymi LGD zrealizowała projekt „Ginąc zawody – szlak ekomuzeów” – co prawda nie wszyscy, którzy włączyli się w ten projekt wytrwali do dziś ale są tacy którzy nadal ze sobą współpracują. To co najważniejsze dla LGD to kształtowanie świadomości do współpracy. Właściciele gospodarstw też zaczynają ze sobą współpracować. Pan Dariusz z sąsiadami współpracuje kierując do nich swoich gości „na maliny”, „po jajka”, do sadu „na owoce” itp. W sezonie do obsługi koni zatrudnia pracownice.
Pani Małgorzata zastanawia się czy już jest możliwa współpraca wielu podmiotów dla tworzenia jednego produktu, czy na tym etapie nie należałoby kreować pakietów turystycznych – czyli takich programów, które opierają się na jednym podmiocie, a następnie dążyć do łączenia tych programów w zintegrowany produkt turystyki wiejskiej.
Pani Agata formułuje wniosek: LGD może być inspiratorem współpracy i kreacji zintegrowanego produktu, ale już nie ma czasu na to aby nim zarządzać – potrzebny jest lokalny podmiot, który się tym zajmie.
Na zakończenie debaty kilka wniosków:
Po pierwsze – każdy z panelistów od samego początku debaty był otwarty na ideę zintegrowanych produktów i gotowy do współpracy. Przysłuchując się wypowiedziom nie można było oprzeć się wrażeniu, że jest zainteresowanie podnoszeniem jakości usług turystycznych na wsi i dążenie do konkurowania wiejskim produktem na komercyjnym rynku.
Po drugie – najlepszym motywatorem do współpracy jest uświadomienie korzyści jakie mogą wyniknąć z tej współpracy i choć – jak wskazywali dyskutanci – pieniądz powinien być na końcu to jednak należy od samego początku tworzyć wizję dostępu do niego.
Po trzecie – budowa zaufania, jako warunku dobrej współpracy, musi wynikać z doprecyzowania oczekiwań przyszłych partnerów, po to by te oczekiwania „włączyć” w proces współpracy a realizacja wspólnego przedsięwzięcia prowadziła do spełnienia tych oczekiwań.
Po czwarte – pełna realizacja idei zintegrowanych produktów turystyki wiejskiej może rozwiązać problem legalizacji usług turystycznych świadczonych przez rolników nie będących przedsiębiorcami.
Po piąte – to osoby spoza wsi lepiej i więcej widzą, ale niech pozostaną na pozycjach wspierających proces budowy zintegrowanych produktów turystyki wiejskiej, a zarządzanie tymi produktami powinno pozostać w „rękach” mieszkańców wsi.