Zgodnie z ustawą z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, każdy przedsiębiorca, który produkuje, składuje, konfekcjonuje lub prowadzi obrót artykułami rolno-spożywczymi zobowiązany jest zgłosić tego rodzaju działalność gospodarczą (oraz zaprzestanie takiej działalności) do wojewódzkiego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy (w przypadku osób fizycznych) lub siedzibę zgłaszającego. Zgłoszenia należy dokonać najpóźniej w dniu rozpoczęcia działalności.
Zgłoszenie działalności nie dotyczy:
- rolników, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, w zakresie prowadzonej działalności rolniczej, z wyłączeniem działalności polegającej na znakowaniu i pakowaniu jaj, producentów i przedsiębiorców wyrabiających wino z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o których mowa w art. 28 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina,
- podjęcia działalności gospodarczej w zakresie obrotu detalicznego artykułami rolno-spożywczymi,
- artykułów rolno-spożywczych wytwarzanych na własny użytek,
- owoców i warzyw, których wymagania jakości handlowej określają przepisy Unii Europejskiej,
- materiału siewnego roślin rolniczych, ogrodniczych i zielarskich w rozumieniu przepisów o nasiennictwie.
Wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. Przez zapis "deklarowane przez producenta" rozumie się informacje deklarowane na opakowaniu, cechy towaru określone w specyfikacji jakościowej, kontrakcie, ateście jakościowym lub innych dokumentach przedstawionych przez przedsiębiorcę w zakresie dotyczącym jakości handlowej.
Opakowania artykułów rolno-spożywczych wprowadzanych do obrotu powinny zapewniać zachowanie cech istotnych dla danego rodzaju artykułu rolno-spożywczego, decydujących
o jego tożsamości. Oznakowanie artykułu rolno-spożywczego powinno zawierać informacje istotne z punktu widzenia jakości handlowej artykułu rolno-spożywczego, w szczególności:
1) nazwę, pod którą artykuł rolno-spożywczy jest wprowadzany do obrotu;
2) inne dane umożliwiające identyfikację artykułu rolno-spożywczego oraz odróżnienie go od innych artykułów rolno-spożywczych. Artykuły rolno-spożywcze wprowadzane do obrotu znakuje się ponadto widocznym, czytelnym i nieusuwalnym kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej, umożliwiającym identyfikację artykułu rolno-spożywczego z danej partii produkcyjnej.
Zgodnie z ustawą o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, od dnia 1 stycznia 2017 roku istnieje możliwość stosowania oznakowania „Produkt polski”. Przepisy określają jednolite kryteria dotyczące dobrowolnego umieszczania informacji „Produkt polski”. Stanowią one, że produkty muszą być wyprodukowane z surowców wytworzonych na terenie Polski z tym, że w produktach przetworzonych dopuszcza się użycie importowanych składników (np. przypraw, bakalii) w ilości do 25% masy tych produktów, pod warunkiem, że składniki takie nie są wytwarzane w kraju.
Artykuły rolno-spożywcze charakteryzujące się specyficznymi cechami jakości handlowej lub wymaganiami jakości handlowej, w szczególności w zakresie sposobu produkcji, składu lub właściwości organoleptycznych, mogą być oznakowane znakiem jakości.
Artykuły rolno-spożywcze należy składować i transportować w sposób zapewniający utrzymanie ich właściwej jakości handlowej.
Jakość handlowa
Jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania. Cechy produktu dotyczące jakości handlowej nie są związane z wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi
W krajowych przepisach (rozporządzeniach MRiRW) określone zostały wymagania w zakresie jakości handlowej m.in.: wyrobów czekoladowych i kakaowych, miodu, fermentowanych napojów winiarskich, wybranych przetworów owocowych (m.in. dżemów, konfitur, galaretek, marmolad, powideł śliwkowych, soków i nektarów), ziemniaków, niektórych przetworów mlecznych (m.in. mleka zagęszczonego, mleka w proszku, kazeiny).
Ponadto, producenci zobowiązani są do przestrzegania przepisów wspólnotowych, odnoszących się do jakości handlowej m.in. następujących artykułów: świeżych owoców i warzyw, wina, napojów spirytusowych, oliwy z oliwek, jaj, mięsa drobiowego, tusz wieprzowych i wołowych, przetworów rybnych oraz mlecznych.
Ocena jakości handlowej
Przedsiębiorca może dobrowolnie starać się o otrzymanie świadectwa potwierdzającego spełnienie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Ocena jakości handlowej dokonywana jest na pisemny wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy złożony w wojewódzkim inspektoracie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Polega ona na sprawdzeniu, czy artykuły rolno-spożywcze spełniają wymagania w zakresie jakości handlowej określone w przepisach o jakości handlowej oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. Ocena jakości handlowej może wiązać się z przeprowadzenie badań laboratoryjnych.
Ocena jakości handlowej towaru nie jest obowiązkowa. Zatem to od przedsiębiorcy zależy, czy chce mieć świadectwo jako potwierdzenie, że oceniona partia towaru spełnia wymagania jakości handlowej.
Kontrola jakości handlowej
Kontrole urzędowe żywności przeprowadzane przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych odbywają się bez wcześniejszego uprzedzenia podmiotu gospodarczego, w którym kontrola będzie realizowana. Kontrole urzędowe mogą być również przeprowadzane ad hoc.
Przedsiębiorca jest obowiązany do pisemnego wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania go w trakcie kontroli, w szczególności w czasie jego nieobecności. Powinien on prowadzić i przechowywać w siedzibie firmy książkę kontroli. Obowiązkiem producenta żywności jest umożliwienie pracownikowi inspekcji dokonania czynności kontrolnych, a w szczególności badania akt, dokumentów, ewidencji i informacji w zakresie objętym kontrolą, dokonywania oględzin obiektów, pomieszczeń, środków transportu, artykułów rolno-spożywczych oraz nieodpłatnego pobierania próbek produktów do badań laboratoryjnych. Przedsiębiorca jest ponadto obowiązany do udzielania pisemnych i ustnych wyjaśnień w sprawach objętych zakresem kontroli.
Kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz warunków składowania i transportu tych artykułów ma na celu sprawdzenie, czy:
1) artykuły rolno-spożywcze spełniają wymagania w zakresie jakości handlowej określone w przepisach o jakości handlowej oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta;
2) artykuły rolno-spożywcze są składowane lub transportowane w sposób zapewniający zachowanie ich właściwej jakości handlowej;
3) ilość i jakość składowanego artykułu rolno-spożywczego są zgodne z ustalonymi warunkami składowania.
Kontrola obejmuje co najmniej jedną z następujących czynności:
1) sprawdzenie dokumentów umożliwiających identyfikację artykułu rolno--spożywczego, atestów jakościowych, wyników badań laboratoryjnych oraz innych dokumentów świadczących o jego jakości handlowej;
2) sprawdzenie opakowania, oznakowania, prezentacji artykułu rolno--spożywczego oraz warunków jego przechowywania i transportu;
3) oględziny artykułu rolno-spożywczego;
4) pobranie próbek i wykonanie badań laboratoryjnych;
5) ustalenie klasy jakości artykułu rolno-spożywczego;
6) sprawdzanie sposobu produkcji artykułu rolno-spożywczego lub prawidłowości przebiegu procesu technologicznego.
Należy pamiętać, że to producent jest odpowiedzialny za przestrzeganie aktualnych przepisów prawa, wprowadzanie do obrotu wyrobów spełniających wymagania jakościowe, a także dostarczanie odbiorcom prawdziwych informacji o środkach spożywczych.
Jakość handlowa świeżych owoców i warzyw
Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 roku ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, prawie wszystkie gatunki świeżych owoców i warzyw wprowadzane do obrotu na terenie Unii Europejskiej objęte są wymaganiami norm handlowych.
Aktualnie obowiązuje 10 szczegółowych norm handlowych dla wybranych gatunków świeżych owoców i warzyw oraz ogólna norma handlowa dla pozostałych gatunków.
Szczegółowe normy handlowe określono dla następujących gatunków świeżych owoców i warzyw: jabłka, owoce cytrusowe, owoce kiwi, winogrona stołowe, brzoskwinie i nektaryny, gruszki, truskawki, sałata, w tym endywia o liściach kędzierzawych i endywia o liściach szerokich, papryka słodka, pomidory.
Ogólna norma handlowa obejmuje wszystkie gatunki sektora owoców i warzyw nieobjęte szczegółowymi normami handlowymi.
Treść szczegółowych norm handlowych znajduje się w załączniku I, część B do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011. Treść ogólnej normy handlowej znajduje się w załączniku I, część A do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011 .
Kontrole prowadzone przez Inspekcję JHARS obejmują kontrolę zgodności z wymaganiami określonymi w szczegółowych normach handlowych oraz ogólnej normie handlowej.
Więcej informacji www.ijhars.gov.pl
Wybrane akty prawne związane z tematem:
Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Źródło:
akty prawne
