LEADERATORIUM

 Inteligentne wioski (Smart Villages) to nowa koncepcja w zakresie kształtowania polityki UE. Powstająca koncepcja Inteligentnych wiosek odnosi się do obszarów wiejskich i społeczności, które opierają się także na swoich istniejących zasobach i majątku, jak i na rozwijaniu nowych możliwości.

W Smart Villages są to tradycyjne i nowe sieci i usługi wzmocnione za pomocą technologii cyfrowych, telekomunikacyjnych, innowacji i lepszego wykorzystania wiedzy, z korzyścią dla mieszkańców i przedsiębiorstw. Technologie cyfrowe i innowacje mogą wspierać jakość życia, rozwój usług publicznych dla obywateli, lepsze wykorzystanie zasobów, mniejszy wpływ na społeczeństwo, środowisko naturalne i nowe możliwości dla wiejskich łańcuchów wartości pod względem produktów i ulepszonych procesów.

Koncepcja Smart Villages nie proponuje rozwiązania uniwersalnego. Jest wrażliwa terytorialnie, oparta na potrzebach i potencjale danego terytorium posiadającego strategię rozwoju, wspierana przez nowe lub istniejące strategie obejmujące obszary terytorialne.

Technologia jest ważna, podobnie jak inwestycje w infrastrukturę, rozwój biznesu, kapitał ludzki, potencjał i budowanie społeczności. Dobre zarządzanie i zaangażowanie obywateli są zatem kluczowe.

Inteligentna Wioska będzie zwracać uwagę na umiejętności korzystania z e-umiejętności, dostęp do e-zdrowia i innych podstawowych usług, innowacyjne rozwiązania w zakresie ochrony środowiska, prowadzenie gospodarki o obiegu zamkniętym w odniesieniu do odpadów rolniczych, promocja lokalnych produktów wspieranych przez technologię i ICT, wdrażanie i czerpanie pełnych korzyści z inteligentnej specjalizacji projektów rolno-spożywczych, turystyki, działalności kulturalnej, itp.

W 2017 r. Parlament Europejski i trzej komisarze Unii Europejskiej zainicjowali działanie UE na rzecz inteligentnych wiosek. Od tego czasu dynamika zagadnienia Smart Villages szybko rośnie - zarówno w terenie, jak i na poziomie polityk europejskich. Grupa Tematyczna ENRD ds. Inteligentnych Wiosek określiła, w jaki sposób społeczności wiejskie w całej Europie opracowują innowacyjne rozwiązania lokalne i pomysłowe podejścia do rewitalizacji usług wiejskich w takich dziedzinach jak energia, transport, opieka społeczna i wiele innych.

W dniu 22 maja 2018 w Brukseli odbyło się seminarium zorganizowane przez Europejską Sieć na rzecz Obszarów Wiejskich (ENRD) na temat rewitalizacji usług wiejskich za pomocą innowacji społecznych i cyfrowych, które jest częścią szerszej tematycznej pracy ENRD na ten temat.

Wydarzenie zgromadziło ponad 140 praktyków zajmujących się rozwojem obszarów wiejskich i twórców polityki z całej Europy, aby zidentyfikować czynniki i praktyczne działania na rzecz stworzenia środowiska sprzyjającego rozwojowi inteligentnych wsi. Dyskusje uwidoczniły szeroki zakres istniejących narzędzi, które mogą wspierać długoterminowe zintegrowane strategie i społeczności wiejskie w realizacji projektów korzystnych dla ich terytoriów.

Prezentując bogatą różnorodność innowacji społecznych i cyfrowych, które pojawiają się w całej Europie, wydarzenie to wskazuje na znaczenie społeczności wiejskich podejmujących inicjatywę w celu zwiększenia usług na obszarach wiejskich, takich jak zdrowie, opieka społeczna, edukacja, energia i mobilność.

"Inteligentne wioski dążą do tego, aby różne polityki współdziałały w celu znalezienia lepszych, mądrzejszych sposobów promowania holistycznego rozwoju obszarów wiejskich. Chodzi o wykorzystanie istniejących i powstających technologii oraz innowacji społecznych, aby wnieść wartość dodaną do życia naszych obywateli. Chodzi o to, by dawać wioskom narzędzia do radzenia sobie z własnymi wyzwaniami, a jednocześnie przyczyniać się do większych wyzwań, przed jakimi stoi społeczeństwo jako całość".

Niektóre z tych inicjatyw zostały wywołane przez zagrożenia związane z wyludnieniem, niską gęstością zaludnienia lub ograniczeniem usług. Inni wykorzystują możliwości oferowane przez cyfryzację, energię odnawialną i ulepszone powiązania wiejsko-miejskie. Twórcy polityki na wszystkich poziomach badają sposoby zachęcania do takich podejść.

Seminarium zgromadziło szeroką grupę praktyków i decydentów z całej Europy, którzy opracowują projekty rewitalizacji usług wiejskich za pomocą innowacji społecznych i cyfrowych. 

Wydarzenie miało na celu:

• opracowanie lepszego zrozumienia znaczenia Smart Villages w obecnym kontekście;
• zaprezentowanie różnorodnych innowacji społecznych i cyfrowych, które pojawiają się w całej Europie, aby ożywić usługi na obszarach wiejskich i promować wymianę doświadczeń między nimi; 
• rozpoczęcie dialogu z decydentami i wykonawcami na temat kroków niezbędnych do stworzenia bardziej przyjaznego środowiska dla inteligentnych wiosek - teraz i w przyszłości.

W trakcie seminarium europejski komisarz ds. Rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich Phil Hogan omówił działania UE na rzecz inteligentnych wiosek. W trakcie sesji plenarnej ukazano rosnącą dynamikę znaczenia inteligentnych wiosek na przykładzie inspirujących historii z Europy na podstawie różnorodnych projektów w kluczowych obszarach m.in. z Francji, Finlandii, Niemiec i Szkocji. Dyskutowano na temat kroków, jakie mogą podjąć lokalni ludzie i jakiego wsparcia potrzebują od polityk europejskich. Przedstawiciel OECD - José Enrique Garcilazo omówił tworzenie sprzyjającego otoczenia politycznego dla inteligentnych wiosek. Następnie dyskutowano, co można zrobić na różnych poziomach, aby stworzyć wspierające środowisko polityczne dla inteligentnych wsi w kluczowych obszarach, takich jak digitalizacja, mobilność, energia, opieka i usługi społeczne.

Rolą Centrum Doradztwa Rolniczego w najbliższej przyszłości jest szerzenie, w możliwie jak największym zakresie, docierając do szerokiego grona potencjalnych odbiorców, idei Inteligentnych wiosek oraz rozwiązań służących rozwijaniu nowych możliwości na obszarach wiejskich podnoszących jakość życia zarówno poprzez współpracę z ośrodkami doradztwa jaki i z lokalnymi grupami działania.

Inteligentne wioski to "obszary wiejskie i społeczności, które opierają się na swoich obecnych mocnych stronach i zasobach, a także na rozwijaniu nowych możliwości", gdzie "tradycyjne i nowe sieci i usługi są ulepszane za pomocą technologii cyfrowych, telekomunikacyjnych, innowacji i lepszego wykorzystania wiedzy".

Działania UE na rzecz inteligentnych wiosek,
Komisja Europejska

Więcej informacji o zagadnieniu inteligentnych wiosek znajduje się na portalu: Inteligentne wioski (https://enrd.ec.europa.eu/smart-and-competitive-rural-areas/smart-villages/smart-villages-portal_pl)