LEADERATORIUM

Zmiana rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 zwanego dalej „rozporządzeniem”, podyktowana jest m.in. koniecznością dostosowania przepisów tego rozporządzenia do zmiany Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (PROW 2014–2020) w kontekście wydłużenia okresu wdrażania poddziałania dotyczącego tzw. projektów współpracy.

Przedmiotowa zmiana PROW 2014–2020 została pozytywnie zaopiniowana uchwałą Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 nr 208 z dnia 16 lutego 2021 r. i przesłana do zatwierdzenia przez Komisję Europejską.

Zmiany zaproponowane w projekcie rozporządzenia są konsekwencją wydłużenia okresu realizacji PROW 2014-2020 o 2 lata. 

Przypomnieć jednocześnie należy, że podmioty z obszarów wiejskich przywiązują coraz większą wagę do współpracy międzynarodowej i międzyterytorialnej. Liczne doświadczenia zebrane podczas wdrażania metodologii LEADER wskazują, że współpraca jest skutecznym mechanizmem pomocy obszarom wiejskim we wspólnym tworzeniu nowych rozwiązań dla powszechnych problemów i dzieleniu się nimi. Tym samym współpraca w ramach metodologii LEADER obejmuje tworzenie sieci, ale na innym, bardziej dynamicznym poziomie. Wspiera ona i zachęca lokalne grupy działania (LGD) do podejmowania działań wspólnie z inną grupą LEADER lub z grupą stosującą podobne podejście, w innym regionie lub państwie członkowskim, z obszarem miejskim lub rybackim, a nawet z grupą z obszarów wiejskich z państwa spoza UE. Ogólnym celem współpracy w ramach metodologii LEADER jest wspieranie podmiotów lokalnych w zwiększaniu potencjału ich obszarów. Tym samym celem LGD realizujących operacje w ramach poddziałania Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania (poddziałanie 19.3), jest wspieranie podmiotów lokalnych w zwiększaniu potencjału ich obszarów, m.in. poprzez: przyciąganie nowych partnerów biznesowych, a także rozpowszechnianie innowacji, know-how czy nowych umiejętności. Oprócz potencjalnych korzyści płynących ze współpracy międzyterytorialnej (na obszarze państwa członkowskiego) międzynarodowa współpraca wnosi także dodatkową europejską wartość dodaną do rozwoju lokalnego. Współpraca może przebiegać na różnych płaszczyznach, począwszy od wymiany doświadczeń i przenoszenia obiecujących praktyk, a skończywszy na wspólnych działaniach. Tym samym projekty mogą być nastawione na szeroki wachlarz działań. Pozwala to zmaksymalizować wartość dodaną współpracy w kontekście potrzeb rozwojowych lokalnych interesariuszy na obszarze działania danej LGD.

Mając powyższe na uwadze, wydłużony o 2 lata proces legislacyjny rozporządzenia UE w sprawie Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) oraz opóźnienie prac legislacyjnych w sprawie wspólnych przepisów (Common Provisions Regulations - CPR) ma decydujący wpływ również na realizację poddziałania 19.3. Powyższe uwarunkowania powodują w przypadku całego LEADER (oraz innych mechanizmów wsparcia w ramach WPR), wystąpienie okresu przejściowego (2021-2022) oraz determinują nietypowy, pięcioletni okres wdrażania Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027. Tym samym w obecnej perspektywie realizacji PROW, LGD będą miały wydłużony okres realizacji LSR, w tym również operacji

w ramach poddziałania 19.3.

Ponadto należy zauważyć, że obecnie limit środków przeznaczonych na wdrożenie poddziałania 19.3 dla danej LGD, zgodnie z rozporządzeniem, to 10% wysokości środków określonych w umowie ramowej zawartej na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności na poddziałanie, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 14 lit. b ustawy o PROW 2014-2020 (tj. poddziałanie 19.2 Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność, zwane dalej „poddziałaniem 19.2”), z tym że pomoc na operacje polegające wyłącznie na przygotowaniu projektu współpracy nie może przekroczyć 1% wysokości tych środków. W obecnej perspektywie realizacji PROW, LGD realizujące LSR będą miały wydłużony okres realizacji strategii, co pociąga za sobą przekazanie im dodatkowych środków na poddziałanie 19.2, a co za tym idzie automatyczne zwiększenie limitu środków na poddziałanie 19.3. Natomiast zgodnie z nowym brzmieniem PROW 2014-2020, w ramach poddziałania 19.3 prowadzony będzie ciągły nabór do wyczerpania środków, lecz nie później niż do 31 grudnia 2022 r. Zachodzi zatem konieczność dostosowania przedmiotowego rozporządzenia w zakresie terminów realizacji poddziałania 19.3 w dłuższej perspektywie niż to pierwotnie wynikało z PROW 2014-2020.

Przepisy objęte projektowanym rozporządzeniem dotyczą jedynie wydłużenia terminu, do którego mogą być składane wnioski o:

1. płatność końcową wypłacaną po zrealizowaniu całej operacji w ramach poddziałania 19.3 (§ art. 1 pkt 1 i 2 projektowanego rozporządzenia),
2. przyznanie pomocy na operacje w ramach tego poddziałania (§ art. 1 pkt 3 projektowanego rozporządzenia).

Tym samym wszystkie płatności będą dokonywane na nowych zasadach, niezależnie od tego kiedy zawarta zostanie umowa na przygotowanie i realizację działań w zakresie współpracy z LDG.

W przypadku rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania 19.3 objętego PROW 2014–2020. Nie zachodzi bowiem przesłanka utraty mocy ze względu na zmianę upoważnienia zawartego w art. 45 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o PROW 2014-2020. Pomoc finansowa w ramach poddziałania 19.3 była i będzie nadal udzielana zgodnie z kryteriami wyboru określonymi w przepisach zmienianego rozporządzenia. Niezależnie zatem od tego, czy wniosek będzie rozpatrywany w oparciu o przepisy obecnie obowiązujące, czy przepisy zmieniające, wniosek o przyznanie pomocy lub płatność końcową będzie rozpatrzony w ramach terminów, które umożliwiają prawidłowe rozpatrzenie tego wniosku. W związku z tym nie ma potrzeby wprowadzania przepisu przejściowego, bo tylko potwierdzałby stan faktyczny, który zaistnieje niezależnie od wprowadzenia przepisu przejściowego.

Ponadto, mając powyższe na uwadze, proponuje się, aby projektowane rozporządzenie weszło w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia (§ 2 projektowanego rozporządzenia) ze względu na korzystny wymiar wprowadzanych zmian, co nie będzie stało w sprzeczności z zasadami demokratycznego państwa prawnego.

Powyższe zmiany będą miały więc korzystny wpływ na LGD, w szczególności z punktu widzenia wydłużonego czasu wdrażania poddziałania 19.3, co umożliwi zaplanowanie i realizację dodatkowych operacji w zakresie współpracy z LGD oraz da im więcej czasu na realizację tych, które już są przygotowane.

Wprowadzenie przedmiotowych przepisów nie będzie miało wpływu na działalność mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców oraz na sytuację ekonomiczną i społeczną rodziny, a także osób niepełnosprawnych oraz osób starszych.

Opracowano na podstawie projektu Rozporządzenia Ministerstwa rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.