LEADERATORIUM

W ramach nowej Wspólnej Polityki Rolnej, w skali całej Unii Europejskiej planowane jest utworzenie ponad 2600 Lokalnych Grup Działania, które będą wdrażać podejście LEADER za pomocą lokalnych strategii rozwoju, ukierunkowujących  finansowanie LGD na oddolne procesy rozwoju obejmujące między innymi innowacje, tworzenie sieci kontaktów i współpracę na szczeblu regionalnym, krajowym i unijnym.

Przegląd obecnie zatwierdzonych do realizacji krajowych planów strategicznych WPR daje możliwość przedstawienia całościowego obrazu do podejścia LEADER na początku tego okresu programowania w poszczególnych krajach członkowskich. Łącznie około 5 mld euro z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) ma być dostępne dla podejścia LEADER za pośrednictwem krajowych planów strategicznych WPR. Inne kluczowe dane liczbowe z krajowych planów strategicznych WPR na lata 2023–2027 pokazują, że na podejście LEADER zarezerwowano około 7,7 % budżetu drugiego filaru WPR, który planuje się wykorzystać na działania realizowane przez oczekiwane 2678 LGD.

Niemieckie obszary wiejskie mają korzystać z 15% budżetu II filaru WPR w ramach krajowego Planu Strategicznego, poprzez zarządzanie lokalne z wykorzystaniem LGD, podczas gdy Estonia i Hiszpania planują przeznaczyć ponad 10 %, a Polska nieco powyżej 8%, swoich środków z II filaru na realizację podejścia LEADER. Średnia alokacja w całej UE na program LEADER w krajowych planach strategicznych WPR na lata 2023–2027 wynosi nieco poniżej 8%, przy czym siedem państw członkowskich przydzieliło minimum 5% budżetu II filaru WPR.  24 z 28 krajów planów strategicznych WPR na lata 2023–2027 wskazuje na wyższą alokację budżetu na podejście LEADER w kontekście procentowej alokacji II filaru niż w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

Krajowe Plany Strategiczne określają szereg tematów związanych z rozwojem obszarów wiejskich, w ramach których podejście LEADER może realizować swój wkład w cele WPR. Należą do nich przede wszystkim: dywersyfikacja działalności gospodarczej; krótkie łańcuchy wartości; lokalna produkcja żywności; łagodzenie zmian klimatu, środowisko i energia ze źródeł odnawialnych; biogospodarka o obiegu zamkniętym; usługi na obszarach wiejskich; mała infrastruktura; włączenia społeczne; innowacje społeczne; dziedzictwo kulturowe, życie społeczne. Tematy, które pojawiają się w strategiach rozwoju lokalnego LGD, zaczynają być opracowywane na szczeblu lokalnym.

Inteligentne wioski mogą również kwalifikować się do finansowania w ramach niektórych krajowych planów strategicznych w zakresie podejścia LEADER, a budowanie lokalnych zdolności w zakresie umiejętności zostanie uwzględnione w wielu strategiach LGD. Wzmocnienie pozycji młodzieży i przedsiębiorczość, a także równouprawnienie płci i transformacja cyfrowa są podkreślone jako kluczowe obszary interwencji w planach WPR dla LGD państw UE. Priorytety te mogą być realizowane poprzez zewnętrzne i wewnętrzne operacje LGD, dzięki którym lokalne grupy działania mogą dawać przykład w zakresie praktyk dobrego zarządzania i procedurach wyboru projektów.

Nowa WPR  dla całego potencjału i możliwości, z których LEADER i LGD oraz ich społeczności mogą skorzystać. Wiele celów LEADER jest już obecnie znanych dla obecnego okresu programowania. Przewiduje się, że dzięki wartości dodanej, innowacjom, współpracy, równości, nikt nie zostanie wykluczony z przyszłych działań LEADER.

Źródło: Europejska Sieć ds. WPR/ KSOW+