LEADERATORIUM

Projektowanie nowej perspektywy finansowej  na lata 2014 – 2020 w UE przebiega pod presją wielu wyzwań stojących przed Europą. Można do nich zaliczyć między innymi: wychodzenie z kryzysu finansowego i gospodarczego, problemy globalizacyjne, starzenie się społeczeństw, lepsze wykorzystywanie zasobów, słabsze od oczekiwanych rezultaty wdrażania „Strategii Lizbońskiej”.

Spowodowało to konieczność zrewidowania celów rozwojowych UE, także sposobów ich osiągania. Odpowiedzią Europy na kluczowe problemy jest Strategia Europa 2020. Dokument ten stał się podstawą programowania na lata 2014 – 2020.

Uwagę zwraca konkretność przyjętych celów oraz dyscyplinujący sposób ich osiągania. Na podstawie Strategii wyznaczono 11 celów tematycznych (obszarów inwestowania), które będą finansowane przez fundusze nazywane w skrócie funduszami Wspólnych Ram Strategicznych (WRS). Fundusze Wspólnych Ram Strategicznych to: EFRR, EFS, FS, EFRROW, EFMR. Nowa perspektywa zakłada ścisłą harmonizację i koordynację polityk UE z politykami krajowymi.

Oznacza to:

• objęcie Wspólnymi Ramami Strategicznymi (WRS), tj. przepisami dotyczącymi m.in. programowania, monitorowania, ewaluacji, zarządzania i kontroli oraz jednakowego podejścia do koncentracji w zakresie celów tematycznych, zorientowanych na rezultaty polityki spójności, wspólnej polityki rolnej i polityki rybackiej.
• ukierunkowanie wsparcia z funduszy WRS na cele rekomendowane w strategii „Europa 2020” (11 celów tematycznych);
• zwiększenie znaczenia rozwoju terytorialnego oraz lepsze wykorzystanie potencjału obszarów;
• ukierunkowanie na rezultaty – uzależnienie finansowania od spełnienia określonych warunków ex ante (czyli konieczność spełnienia unijnych warunków wstępnych m.in. dotyczących zdolności instytucjonalnych, prawnych innych zanim zostanie rozpoczęte wdrażanie funduszy) oraz realizacja przyjętych wskaźników.
• odejście od dotychczasowej logiki linii demarkacyjnych na rzecz logiki „wspólnych rozwiązań”.
• wprowadzenie tzw. warunkowości ex post (rezerwa na wykonanie). Programy będą miały precyzyjnie zdefiniowane oraz mierzalne cele, 5% ogółu środków odłożone będzie na rezerwę wykonania, rezerwa będzie rozdzielana w 2019 roku na podstawie postępu w realizacji celów programu. Priorytety, które nie osiągną celu nie będą kwalifikować się do uzyskania dodatkowych środków w ramach rezerwy.

Wsparcie w ramach 11 celów tematycznych przez fundusze WRS będzie możliwe po podpisaniu Umowy Partnerstwa pomiędzy KE, a państwem członkowskim. Umowa Partnerstwa będzie głównym dokumentem na poziomie krajowym, określającym zakres i sposób interwencji. Regulować będzie takie kwestie jak:

• zakres wsparcia ze środków europejskich w wybranych obszarach tematycznych;
• liczbę i zakres programów operacyjnych,
• sposób podziału interwencji pomiędzy programy krajowe i regionalne,
• zarys systemu wdrażania;
• sposób uzupełniania się interwencji finansowych z polityki spójności, wspólnej polityki rolnej i rybackiej.

Umowa Partnerstwa po przyjęciu przez Radę Ministrów będzie negocjowana z KE.

Załącznikami do Umowy Partnerstwa będą programy operacyjne.  W Polsce w latach 2014 – 2020 zamierza się realizować  8 programów operacyjnych w tym Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, Program Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT) finansowane z funduszy WRS oraz 16 dwufunduszowych (EFRR,EFS) regionalnych programów operacyjnych.

Aktualnie w Polsce trwają konsultacje założeń „Umowy Partnerstwa” .

Podsumowanie

Mimo braku budżetu i zatwierdzonych rozporządzeń,  prace nad nową perspektywą trwają:

• zapowiadana jest większa harmonizacja polityk wspólnotowych w szczególności: Polityki Spójności, WPR, Polityki Morskiej i Rybackiej.
• duży nacisk będzie położony na wartość dodaną inwestycji współfinansowanych  z budżetu unijnego i ich wpływ na osiąganie celów rozwojowych UE 2020.
• zapowiadane jest odchodzenie od sektorowości, większa regionalizacja, bardziej ukierunkowane, celowe  inwestowanie.
• wspieranych będzie 11 obszarów inwestycyjnych  (celów tematycznych WRS);
• większa dyscyplina na etapie planowania i wdrażania (warunkowość);
• mierzalne cele – konieczność osiągania konkretnych wskaźników (produktu i rezultatu);
• dużą wagę przywiązywać się będzie do rozwoju lokalnego.

Jadwiga Nowakowska

CDR O/Kraków

<--- Strona główna